ترجمه جلد دوم «یا این یا آن» منتشر شد

به گزارش خبرنگار مهر، جلد دوم کتاب «یا این یا آن» نوشته سورن کیر کگور به‌تازگی با ترجمه صالح نجفی توسط نشر مرکز منتشر و راهی بازار نشر شده است.

ترجمه جلد اول این‌کتاب اواخر تیرماه سال ۹۸ به قلم همین‌مترجم و همین‌ناشر چاپ شد. نشر مرکز، پیش‌تر کتاب‌های «تکرار (جستاری در روان‌شناسی تجربی)» و «مفهوم آیرونی ( با ارجاع مدام به سقراط)» را از این فیلسوف با ترجمه صالح نجفی و همچنین کتاب «آشنایی با کیرکگور» نوشته پل استراترن با ترجمه علی جوادزاده را منتشر کرده است.

«یا این یا آن» نخستین کتاب فیلسوف خداجوی دانمارکی بود که امروز به نام پدر اگزیستانسیالیسم شناخته می‌شود. این‌کتاب در سال ۱۸۴۳ در یک مجموعه دو جلدی چاپ شد. «یا این یا آن» خطوط کلی نظریه‌ای راجع به هستی انسانی را ترسیم می‌کند. بنای این نظریه بر تمایزی میان دو شیوه زندگی استوار است: زندگی مبتنی بر اصالت لذت‌جویی و زیباشناسی؛ و زندگی اخلاقی که پایه‌اش تعهد و مسئولیت‌پذیری است.

کیرکگور در نیمه اول سال‌های نوشتنش، از اسامی مستعار استفاده می‌کرد و «یا این یا آن» اولین کتابی است که با اسم مستعار نوشت. ویکتور ارمیتا و A، دو اسم از چهار اسم مستعار کیرکگور هستند که در این کتاب از آن‌ها استفاده شده است. جلد اول «یا این یا آن» در توصیف مرحله زیباشناختی هستی انسان نوشته شده و مجموعه‌ای از مقاله‌ها و یادداشت‌هایی است که ویکتور ارمیتا پیدا کرده و A در مقام یک مرد زیباپرست آن‌ها را نوشته است.

در جلد دوم این‌کتاب، نویسنده با نام مستعار B معرفی می‌شود؛ آقای قاضی متأهلی که در نامه‌های بلندی که به A، نام مستعار نویسنده‌ جوان و زیبایی‌دوست مجلد اول، می‌نویسد تلاش می‌کند او را متقاعد کند اگر به زندگی از منظر اخلاق، یعنی با پذیرفتن مسئولیت و تعهد، نگاه کند زندگی‌ سرشارتر و کامبخش‌تری خواهد داشت. A خود را وقف میل به تفریح و تفنن هنری کرده است و مرد قاضی هم معتقد است انسجامی که زندگی زناشویی به آدمی می‌بخشد، شادی وشعفی افزون بر اغواپیشگی محض می‌آورد، هرچند کشفِ این طرب دیرپاتر شکیبایی و پایبندی می‌طلبد.

در ادامه مطالب دومین جلد «یا این یا آن»، قاضی به دوست جوانش یادآور می‌شود فهم مشترک ما از ماجراهای عاشقانه به لطف آفریده‌های هنری شکل می‌گیرد که غایت‌شان انبساط خاطری است که درست در لحظه‌ای که پای در گل‌ولای زندگی هرروزه می‌گذاریم از کف می‌رود و جا به ملال می‌سپارد. قاضی معتقد است اگر A زندگی اخلاقی پیشه کند می‌تواند جانش را نجات دهد. حل معما در تذکار این حقیقت نهفته است که گرچه زندگی ارزش زیباشناختی دارد جنبه‌ داوری اخلاقی هم دارد. A با غفلت از ارزش‌های خموش و ملال‌انگیزِ رشد و امنیت و عشق مبتنی بر ازخودگذشتن به روح خویش آسیب می‌رساند.

پیش از شروع متن و بدنه اصلی جلد دوم «یا این یا آن»،‌ یادداشت مترجم، مقدمه اَلَستر هَنی بر ترجمه خلاصه یا این یا آن و دیباچه (روزنگار کیرکگور) آمده‌اند. در ادامه متن اصلی جلد دوم کتاب با عنوان اصلی «یا این/ یا آن _‌پاره‌ای از زندگی»‌ آغاز می‌شود.

کتاب پیش‌رو، ۵ فصل اصلی دارد که به ترتیب‌ عبارت‌اند از: «بخش دوم _ حاوی اوراق B/نامه‌هایی به A»، «اعتبار زیباشناختی ازدواج»، «توازن وجه زیباشناختی و وجه اخلاقی زندگی در رشد شخصیت»،‌ «اتمام حجت (ختم سخن)» و «مایه عُلُوّ نهفته در این اندیشه که نزد خدا ما همیشه گناهکاریم».

جلد دوم «یا این یا آن»، علاوه بر تامل درباره پرسش‌های فلسفی کیرکگور مثل رابطه جزئی و کلی، قاعده و استثنا، آزادی و انتخاب،‌ سعادت و لذت، مطلب مهمی هم درباره احساس گناه و پذیرش مسئولیت اعمال است. این‌مطلب مقدمه‌ای بر مفاهیمی است که کیرکگور در کتاب «ترس و لرز» به آن‌ها پرداخت.

در قسمتی از این‌کتاب می‌خوانیم:

حال می‌خواهم در جهت عکس حرکت کنم. هیچ‌یک از اینها که گفتم روی نمی‌دهد. آن‌وقت چه؟ آن‌وقت آنها نومید می‌شوند. احتمالا تو این را هم نخواهی گفت، شاید بگویی این به زحمتش نمی‌ارزد. چرا حاضر نیستی نومیدی را تصدیق کنی، بعدا علتش را خواهم گفت؛ عجالتا فقط از تو می‌خواهم تصدیق کنی که یقینا تعداد بسیار زیادی از آدم‌ها نومیدشان را واکنش مناسبی خواهند دانست. حال ببینیم چرا ایشان در این حالت نومید شدند. برای اینکه دریافتند زندگی خویش را برمبنای چیزی گذرا و ناپایدار بنا کرده‌اند؟ آیا اگر امر گذرا گذراییِ خود را عیان سازد تغییری ماهوی در آن روی داده؟ یا اینکه وجهی عَرَضی و غیرذاتی در امر گذرا هست که نمی‌گذارد گذراییِ خود را عیان سازد؟ هیچ‌چیز نویی مداخله نکرده است که بتواند موجب تغییری شود. در نتیجه، وقتی آدم‌ها نومید می‌شوند، مبنایش لاجرم این است که از پیش در حال نومیدی بودند. تنها تفاوت این است که آن‌حال را نمی‌شناختند اما این تفاوتی کاملا عرضی است. در نتیجه، معلوم است که هر نگاه زیباشناختی به زندگی معادل نومیدی است و هرکس که زیباشناختی زندگی می‌کند دچار نومیدی است، خواه بداند خواه نداند. اما وقتی کسی این را بداند، و حتم دارم که تو این را می‌دانی، آنگاه صورت والاتری از هستی شرطی حتمی می‌گردد.

این‌کتاب با ۳۶۴ صفحه، شمارگان هزار و ۶۰۰ نسخه و قیمت ۱۱۹ هزار و ۵۰۰ تومان منتشر شده است.